სიტყვა პრესვიტერ კოზმასი ბერთა შესახებ, ვისაც არ სურთ სხვა ბერებთან ყოფნა და სამონასტრო ღვაწლის ტვირთვა

   თქვენდამი იქნება სიტყვა, ძმანო მონაზონნო, და აი, რას გეტყვით: ჩვენი აზრით, არაფერია ბერისთვის იმაზე უარესი, სულიერი ამპარ-ტვანება რომ შეიპყრობს, იღუმენის მორჩილებიდან გამოვა და საკუ-თარი ნება-სურვილის მიხედვით დაიწყებს ცხოვრებას. როგორც წესი, რა გამოდის ამგვარი საქციელიდან? უმეტეს შემთხვევებში ის, რომ ამგვარი ბერი თავს არიდებს თავის პირდაპირ სამონაზვნო მოვალე-ობებს, გონებას თავის ავ ნებას უქვემდებარებს, მედიდურობა და სი-ზარმაცე ერევა, სჩადის უღირს ან უგნურ ქმედებებს, და, ბოლოს და ბოლოს, ერთიანად ეშმაკის ხელში ვარდება. მაშ, მართლაც ასეა? ასეა, ძმანო, ამაში ეჭვიც არ უნდა შეიტანოთ. ისმინეთ ახლა ერთი სა-ეკლესიო მოძღვრის შეგონება, და დარწმუნდებით ჩვენს სიტყვათა სისწორეში.

   -არიან ბერები,-ამბობს პრესვიტერი კოზმა,-ვინც ჩაკეტილ ცხოვრე-ბას ეწევიან, რათა თავის ნებაზე იცხოვრონ; მომსვლელებისგან მოწ-ყალებას იღებენ, შეხარიან თავიანთ დაკმაყოფილებულ მუქთახორო-ბას და ცხოვრობენ, ვით ღორები საღორეში. მონასტრის კანონებს არ ემორჩილებიან და არ აღასრულებენ, შრომა არ სწადიათ, იღუმენის მორჩილება არ სურთ, საძმოსთან ერთ დღესაც ვერ იცხოვრებენ მშვიდობიანად. მხოლოდ ადამიანურ დიდებას ეძიებენ, დიაცთათვის საკუთარ კანონებს ადგენენ, აღსარებას იღებენ მათგან და ცოდვის ნებას რთავენ, რისი უფლებაც არაფრით არა აქვთ. განა ღმერთისთვის საძულველი არაა ეს ბილწი მაღალგონიერება? თავი დიდებულებად და წმინდანებად მოაქვთ, სხვა ყველას კი განიკითხავენ; სხვათა სახლებს აშენებენ, ხოლო თავისას, ანუ საკუთარი სულის ხსნას, სრული უდიერობით ეკიდებიან. უმართლო მომხვეჭელობაზე ზრუნა-ვენ და მრავალ სხვა უგუნურებას სჩადიან. სხვისი პურით ძღებიან და ცოდვაში განლევენ დღეებს.

   განა მართალი არ არის, ძმანო, რომ იღუმენის მორჩილებიდან გამო-სული ბერი, ამპარტავნებით შეპყრობილი და საკუთარ ნებაზე მცხოვ-რები, ჭეშმარიტად უფლისგან განიშორებს თავს, ეშმაკის ძალაუფლე-ბის ქვეშ ექცევა და უღირსობებს სჩადის? დიახ, როგორც ეკლესიის სწავლებიდან ხედავთ, ეს დღესავით ნათელია. აქ ჩანს სიზარმაცის ცოდვაც, მორჩილების დაკარგვაც, მიამიტთა მოტყუებაც, ანგარებაც, პირფერობაც, და რაგინდარა ურიგობა, ოღონდ-არა სიქველე. სად და-კარგულა სამონაზვნო აღთქმები? სადაა ღვთისადმი სიყვარული? სა-დაა რწმენა? სად წასულა გარჯა და ლოცვა? სადაა ღვთის შიში? ყო-ველივე გადავიწყებული და გაქელილია! მათი ცხოვრება ტყუილად როდი ედრება ღორების ცხოვრებას, მართლაც რომ ასეა. გეშინოდეთ ღვთის საშინელი სამსჯავროსი და ერიდეთ ამგვარ ცხოვრებას, როგ-ორც დამღუპველ ავადობას. ნუ დაივიწყებთ, რომ არავინ დასდვის ჴელი საჴვნელსა, და ჰჴედავნ იგი გარეშეუკუნ და წარმართებულ არნ სასუფეველსა ღმრთისასა (ლუკ. 9,62). და ვერვის ჴელ-ეწიფების ორთა უფალთა მონებად: ანუ ერთი იგი მოიძულოს და სხუაჲ შე-იყუაროს, ანუ ერთისაჲ მის თავს-იდვას, და ერთი იგი შეურაცხყოს. ვერ ჴელ-ეწიფების ღმრთისა მონებად მამონაჲსა (მათ. 6,24).

„სვინაქსარი". ტომი I.