მთავარი > რელიგიური ცდომილებანი, იდეოლოგიური ცდომილებანი, საცდურები, მთავარი გვედის ფოტო > განდგომილების სამი საფეხური - მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი)

განდგომილების სამი საფეხური - მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი)


11-11-2019, 07:32

განდგომილების სამი საფეხური - მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი)

 

პირველი საფეხური

 

   განდგომილების პირველ საფეხურში ქრისტიანობის საყოველთაო შემცირება, სულიერი ძალების დაშრეტა იგულისხმება. ამის საფუძვლები აღმოსავლეთისა და დასავლეთის გაყოფის შემდეგ მკაფიოდ წარმოჩინდა. დასავლეთში ნელ-ნელა „ახალი ქრისტიანობის" ჩამოყალიბება დაიწყო, რომელშიც ჭეშმარიტების საზომი არა ღმერთი, არამედ ადამიანის დაცემული გონება გახდა. ამ ფენომენის არსი იმაში მდგომარეობს, რომ სულიერი იცვლება მიწიერით. საბოლოოდ, მსგავს „განათლებას" ვულგარულ მატერიალიზმამდე, თანამედროვე ადამიანის სულიერ დაბრმავებამდე მივყავართ.

   მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი) ამასთან დაკავშირებით წერდა: „ყოველივე ამაში გეგმაზომიერად მომქმედი ბნელი ძალები შეინიშნება, რომელიც ცდილობენ რაიმენაირად ძლიერად შეკრას ადამიანი ამასოფლის საზრუნავებით, აიძულებს დაავიწყოს მას, რომ ადრე თუ გვიან გარდაუვალი მარადიული ცხოვრება ელოდება".

   მეუფე ამბერკის თვალთახედვით, მატერიალიზმი იმგვარად ხრწნის ქრისტიანის რწმენას, რომ ვერც ვამჩნევთ ამას. თუგინდ პრინციპულად ვეწინააღმდეგებოდეთ „მიწიერს", ან ვსაუბრობდეთ ზეციურზე, მაინც შეიძლება ვიმყოფებოდეთ ამა სოფლის წარმოდგენების ზეგავლენის ქვეშ, თუკი დავკარგავთ მართებულ ხედვას „სამყაროზე", რომელიც თვით ქრისტიანულ საფუძვლებს ეწინააღმდეგება. უფრო მეტიც, უზნეობა დაშვებული ხდება ამაოებით დასნეულებულ ქრისტიანებში.

   მეუფე ამბერკი წერს: „ქრისტიანთა რაგვარ საყოველთაო სიყვარულზე შეიძლება იყოს საუბარი, როდესაც ჭეშმარიტება თითქმის ყველას მიერაა უარყოფილი, როდესაც სიცრუე ყველგან ბატონობს, როდესაც სულიერი ცხოვრება ქრისტიანებად წოდებულ ადამიანებშიც კი ავხორცული ცხოვრებითაა ჩანაცვლებული და, რომელიც ყოველგვარ სულიერ უკანონობასა და უზნეობას პირფერულად ამართლებს. სწორედ ამის შედეგია გაუთავებელი „ზეიმები", ათასგვარი „თამაშები" და გართობები, რომლებისადმი ერთობ კეთილგანწყობით ვეგებებით მისი ანტიქრისტიანული და უზნეო შინაარსის მიუხედავად. თვით სასულიერო პირები ხშირად თავად ანხორციელებენ მათ ორგანიზებას და მონაწილეობენ კიდეც მასში".

   ქრისტიანობის საფუძველთა საფუძველის - არაამსოფლიურობის დაკარგვით, ადამიანი სნეულდება ამაო საზრუნავებით, შედეგად ქრისტიანი აკლდება ცოცხალ კავშირს სულიწმიდასთან. ამ ნეოქრისტიანებზე მეუფე ამბერკი წერდა: „ისინი ზეციურ ნეტარებას ამქვეყნად ეძებენ. მრავალი ცოდვითა და უკანონობით დამძიმებულნი „ნეტარებას" სულმოუთქმელად ელიან. ამ მიზნის მიღწევის ერთ-ერთ მართებულ გზად „ეკუმენისტურ მოძრაობას" მიიჩნევენ, რაც ყველა აღმსარებლობის ახალ „ერთიან ეკლესიაში" შერწყმას ისახავს მიზნად. ე.ი. არა მხოლოდ კათოლიკებისა და პროტესტანტების, არამედ იუდეველების, მუსლიმებისა და წარმართების, (თავიანთი შეხედულებების შენარჩუნებით) გაერთიანებას გულისხმობს.

   მთავარეპისკოპოსმა ამბერკიმ დედამიწაზე ბედნიერების მაძიებლებს „ნეოქილიასტები" უწოდა (ქილიაზმი - ძველი ერეტიკული სწავლება ქრისტეს ათასწლოვანი ამქვეყნიური მეუფების შესახებ). მეუფე ამბობდა, რომ გარეგნული „ეკუმენიზსტური ერთობა", რომლისკენაც მიილტვოდა „ნეოქილიასტები", გახდებოდა ის ორგანიზაცია, რომელიც საბოლოოდ ანტიქრისტეს მხარდამჭერი და მაღიარებელი გახდებოდა. მეუფესთვის თანამედროვე „ეკუმენისტური მოძრაობა" გახლდათ დასტური ურწმუნოებისა, რომ არსებობს აბსოლუტური ჭეშმარიტება. აქედან გამომდინარე, გასაგებია ის პოზიციაც: უნებისყოფოდ შეურიგდნენ ბოროტებას ან გაამართლონ კიდეც ის. ყოველივე ეს „ქრისტიანული სიყვარულისა" და „მშვიდობის" ზედაპირული ქადაგებით უნდა წარმოჩინდეს. მეუფე ამბერკიმ ეს მოვლენა შემდეგნაირად დაახასიათა:

   „ჩვენს დროში, როდესაც ესოდენ ძლიერია ეჭვი ჭეშმარიტების არსებობის შესახებ, როდესაც ყოველი „ჭეშმარიტება" ნორმალურად მიიჩნევა, როდესაც ყოველ ადამიანს „საკუთარი ჭეშმარიტება" გააჩნია, ჭეშმარიტებისათვის ბრძოლას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება, ხოლო ვინც გულგრილია ამ ბრძოლისადმი, ვინც მასში მხოლოდ „ფარისევლობის" გამოვლინებას ხედავს და სანაცვლოდ გვთავაზობს „თავი დავიმდაბლოთ" სიცრუის წინაშე, ცხადია, ჭეშმარიტების მოღალატეებად უნდა მივიჩნიოთ, ვინც არ უნდა იყოს ის, და რადაც არ უნდა მოჰქონდეს თავი.

   ისინი, ვინც იმედს მხოლოდ ამასოფელზე ამყარებენ, საბოლოოდ უიმედობას მიეცემიან ან შეეცდებიან არ შეიმჩნიონ ის ძლიერი გადაგვარება, რომელიც ცხოვრების ყველა სფეროში იჩენს თავს. შემდეგ მეუფე ამბერკი დასძენს:

   „სატანის", რაც იგივეა, ანტიქრისტეს მსახურნი სარგებლობენ უმრავლესობის სულიერი სიბრმავით თანამედროვე ადამიანისა. ისინი ძლიერი სიჯიუტით, სატანური ენერგიით ანხორციელებენ თავიანთ ბნელ საქმეებს. ყველანაირი საშუალებებით, რაც კი არსებობს მათი კონტროლის ქვეშ, თავისკენ იზიდავენ ადამიანებს, რომლებიც შეგნებულად თუ შეუგნებლად თანამშრომლობენ მათთან, ქმნიან რა ხელსაყრელ პირობას ანტიქრისტეს სწრაფი მოსვლისათვის, როგორც ამა სოფლისა და მთელი კაცობრიობის ხელმწიფისა".

   ამავე საკითხზე მეუფე ამბერკი კიდევ ამბობდა: „ანტიქრისტეს მსახურთა ძირითადი ამოცანა იმაში მდგომარეობს, რომ დაანგრიონ ძველი სამყარო თავისი შეხედულებებითა და წარმოდგენებით. შემდეგ ააგონ ახალი, რომელსაც ძალუძს მიიღოს თავისი „ახალი ხელმწიფე", რომელიც ადამიანების თვალსაწიერში ქრისტეს ადგილს დაიკავებს. ამის დაუნახაველობა ნიშნავს იყო ბრმა სულიერად, უცხო ჭეშმარიტი ქრისტიანული მსოფლმხედველობისთვის".



მეორე საფეხური


   მთავარეპისკოპოსი ამბერკის თვასაზრისით, განდგომილების მეორე საფეხური დროის სულის კვალდაკვალ სვლაში მდგომარეობს, ანუ როდესაც თავად მართლმადიდებლები უარს ამბობენ ტრადიციულ ეკლესიურ ცხოვრების წესსა და ეკლესიოლოგიურ სწავლებაზე. ყოველივე ამას ისინი „დრომოჭმულად" მიიჩნევენ. ასევე უარს ამბობენ წმინდა გარდამოცემაზე, რომელშიც უცვლელად მკვიდრობს ქრისტიანული ჭეშმარიტება. მართლმადიდებლობის არსი ვერ შენარჩუნდება იქ, სადაც დაკარგულია წმინდა გარდამოცემა.

   მეუფე ამბერკი წმ. ათანასე დიდის სიტყვების: „მართლმადიდებელი ეკლესია არ უნდა ემსახურებოდეს დროის სულს" - შემდეგნაირად განმარტავს:

   „ეკლესია არასოდეს დაემორჩილება დროის სულს, არასდროს ივლის ფეხდაფეხ, კომპრომისზე მასთან. მაცხოვარმა საიდუმლო სერობაზე უთხრა თავის მოწაფეებს: „თქვენ არაამსოფლისაგანნი ხართ". თუ გვსურს დავრჩეთ ერთგულნი ჭეშმარიტებისა, უნდა შევინარჩუნოთ ეს სულისკვეთება. ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესია ყოველთვის იყო, არის და იქნება სტუმარი ამა სოფელში. მხოლოდ მისგან განშორებით შეუძლია უცვლელად გადასცეს თაობებს ღვთაებრივი ჭეშმარიტება, ვინაიდან სოფელთან განშორებით შეუცვლელად, ე.ი. მარადიულად ინარჩუნებს უფლის სწავლებას".

   ერთხელ, სამოციანი წლების დასაწყისში, ერთმა სემინარისტმა იხილა მეუფე ჩაფიქრებული. ის აქეთ-იქეთ დიდი ხანი დადიოდა. შემდეგ სემინარისტი მიუახლოვდა მას და ჰკითხა: ხომ არ მოხდა რამე მეუფე?

   - ძმაო, ტერმინმა „მართლმადიდებელი" დაკარგა თავისი ნამდვილი არსი. იმიტომ, რომ არამართლმადიდებლობა მართლმადიდებლობით ინიღბება. ალბათ საჭიროა ახალი სიტყვის მოძიება იმის აღსანიშნავად, რასაც ჩვენ მართლმადიდებლობას ვუწოდებთ. იმის მსგავსად, როგორც თავის დროზე სიტყვა „მართლმადიდებელი" მოიძებნა ჭეშმარიტების აღსაქმელად, ეს არც თუ ისე იოლია.

   მეუფე გრძნობდა, რომ მართლმადიდებელი ეკლესიის წიაღში არაამსოფლიური სული ნელ-ნელა კარგავდა თავის მნიშვნელობას. ამის შესახებ ის წერდა:

   „იქ, სადაც შეწყვეტილია სულიერ-მადლმოსილი მემკვიდრეობა, წმინდა მოციქულთა, მოციქულებრივ და წმინდა მამათა სწავლება, სადაც შემოღებულია სხვადასხვა სარწმუნოებრივი და ზნეობრივი სიახლენი, დროის სულის კვალდაკვალ „პროგრესირებენ", რათა არ ჩამორჩენ ამქვეყნიურ მოთხოვნებსა დ მოერგონ ამა სოფლის მოდას, იქ საუბარი არ შეიძლება იყოს ჭეშმარიტ ეკლესიაზე".

   ეს „სიახლეები" გახლავთ მართლმადიდებელი ეკლესიის გაამსოფლიურების მცდელობა. მათ სურთ გარდაქმნან ის, გახადონ ნაკლებად „უცნაური" სხვის თვალში.

   მეუფე ამბერკი წერდა, რომ ეს პოზიცია უცხოა მართლმადიდებლობისთვის: „მართლმადიდებელი სარწმუნოება გვასწავლის, რაგვარად მოიწყო საკუთარი ცხოვრება, რათა ქრისტიანული სრულყოფილებისა და მოთხოვნის შესაბამისად ვიცხოვროთ. სხვაგვარადმადიდებლები კი ქრისტიანობიდან მხოლოდ იმდენს იღებენ, რამდენიც თავსებადი იქნება თანამედროვე კულტურული ცხოვრებისათვის". მართლმადიდებლური ასკეზის დაკნინება ნიშნავს წაართვა ქრისტიანს განწმენდის, ანუ ყველაზე მნიშვნელოვანი სულიერ ცხოვრებაში - სინანულის საშუალება. თუკი ქრისტიანი უარს ამბობს ძველი ტრადიციისამებრ ცხოვრებაზე, ამით არყევს მართლმადიდებლურ საფუძვლებს.

   მეუფე ამბერკის თქმით: „მართლმადიდებლობა - ასკეტური სარწმუნოებაა, რომელიც ცოდვისმიერი ვნებების აღმოფხვრისა და ქრისტიანული სათნოებების დანერგვისაკენ მოგვიწოდებს".

   სხვაგვარად, წმინდა გარდამოცემას სახეცვლილების საფრთხე დაემუქრება. ამპარტავნული სულით განმსჭვალული თანამედროვე „ღვთისმეტყველები", ცოცხალ ტრადიციასა და გარდამოცემას განშორებულნი ცდილობენ დაამკვიდრონ „ახალი მართლმადიდებლური ღვთისმეტყველება", მარტოოდენ ინტელექტუალური გზით „გადმოსცენ ისტორია" და ხელოვნურად „აღადგინონ" მართლმადიდებლური წეს-ჩვეულება. ისინი გაჰყვირიან: ძალიან მნიშვნელოვანია „მართლმადიდებელი ეკლესიის განახლება", „მართლმადიდებლობაში რეფორმების გატარება", რომელიც, მათი აზრით, „ჩამორჩა დროში", და რომელიც „სიკვდილის პირასაა"... ეს ადამიანები „მართლმადიდებლების" ახალი მოდგმაა, სინამდვილეში სქოლასტებია, რომლებსაც არ გააჩნიათ მართებული ტრადიციული ინტუიცია, ჭეშმარიტი საეკლესიო ატმოსფერო, რომელშიც იზრდებოდნენ წმინდანები: „ნაყოფთა სამე მათთაგან იცნენ იგინი" (მათ. 7, 20). ტრადიციულმა მართლმადიდებლობამ ჩვენს დროშიც აღზარდა წმინდანები, ხოლო „ახლებურად გააზრებულმა" მართლმადიდებლობამ, უკეთეს შემთხვევაში, ჭკვიანი ადამიანი შექმნა. მათი სულიერი უსუსურობა იმის შედეგია, რომ ამ „ღვთისმეტყველთ" სხვაზე, თვით წმინდანებზე „უკეთ ცოდნის" პრეტენზია გააჩნიათ.

   ეკლესიამ „დროის კვალდაკვალ სვლით", თუკი მას დაეუფლება „ეკუმენისტური მოძრაობის" მოდური სული, რომელიც მსოფლიო განდგომილების უტყუარი მოწმობაა, შეიძლება დაკარგოს მართლმადიდებლობის ძალა. მეუფე ამბერკი თავის ნაშრომებში ამის შესახებ წერდა:

   „განდგომილების დამანგრეველმა სულმა უკვე შემოაღწია ჩვენს ეკლესიაში, რომლის ზოგიერთი მაღალი იერარქი ღიად აცხადებს ახალი ეპოქის დადგომის შესახებ. ისინი პრინციპულად გვთავაზობენ უარი ვთქვათ წარსულზე, იმიტომ რომ სურთ ჩამოაყალიბონ „ახალი ეკლესია", გააღრმაონ ეკუმენისტური კონტაქტები სხვაგვარადმადიდებლებთან. ეკუმენისტური მოძრაობის ხელმძღვანელები ახლახანს შეუდგნენ თავიანთ გეგმებზე ღია საუბარს, ხოლო მანამდე უსირცხვილოდ „ნაცარს გვაყრიდნენ თვალებში", აცხადებდნენ რა, რომ ეკუმენისტურ მოძრაობაში საიმისოდ შედიან, რათა არამართლმადიდებლებთან დაამოწმონ მართლმადიდებლობის ჭეშმარიტება". დღეს კი საერთაშორისო პრესისა და მათი გამოსვლების შემდეგ ცხადი გახდა, რომ ისინი გახდნენ მოღალატენი ჭეშმარიტი ეკლესიისა".



მესამე საფეხური (პარტიული პოლიტიკა)


   დაბოლოს, არსებობს განდგომილების მესამე საფეხური. ის ორი სახით ვლინდება: 1) ქვეითდება ჭეშმარიტი ქრისტიანული სიყვარულის არსი, რომლის გარეშე გარდამოცემა არა მადლმოსილების მომნიჭებელი, არამედ ბრალმდებელი ხდება; 2) არაამსოფლისმიერი ცხოვრების წესის გარეგნული სახით ამქვეყნიური ცხოვრების მიზნების მიღწევისათვის გამოიყენება. შედეგად ყალიბდება ყალბი ფორმა „მართლმადიდებლობისა", კიდევ უფრო მზაკვრული და შენიღბული, ვინაიდან მას ძალუძს ჭეშმარიტების ნიღბის მორგება. ქვემოთ განვიხილავთ განდგომილების ამგვარ ნიშნებს.

   

   პარტიული პოლიტიკა.

   მთავარეპისკოპოსი ამბერკი (ტაუშევი) ხედავდა, რომ ზოგიერთნი მარტოოდენ ამქვეყნიურ ორგანიზაციად მოიაზრებდნენ. ქრისტეს მისტიკური სხეულის წევრობა გაიგივებული ჰქონდათ ამა თუ იმ საეკლესიო პარტიაში გაწევრიანებასთან. ეს კი იძლევა „ეკლესიის წმენდის" საბაბით არასასურველი ადამიანის განადგურების საშუალებას. ამ მიზნით იწყება სასულიერო პირებისა თუ ერისკაცების ერთმანეთზე წაქეზება. შედეგად, საკუთარი პარტიული ხაზის დაცვის მიზნით იწყება მტრობა, შუღლი, გაუტანლობა. ერთი საეკლესიო დაჯგუფება ემიჯნება მეორეს და იურიდიული და კანონიკური არგუმენტებით ცდილობს დაადასტუროს თავისი პოზიცია. შესაძლოა განხორციელდეს სხვადასხვა პარტიათა გაერთიანება „სუპერ პარტიაში", რათა მეტად „კანონიკურად" წარმოაჩინონ თავი. მათ შეუძლიათ ისაუბრონ ჭეშმარიტ, სულიერ ერთობაზე, მაგრამ მყისიერად მჟღავნდება ამ სიტყვათა ფასადური ხასიათი, როდესაც კვლავ ემიჯნებიან ერთმანეთს, ან, როდესაც აწარმოებენ პოლემიკას იმ პოლიტიკურ დაჯგუფებებთან, რომლებიც არ შეუერთდნენ მათ ორგანიზაციას. ამას ეწოდება „პარტიული ცნობიერება". მისი წარმომადგენლები განადიდებენ მხოლოდ იმ საეკლესიო მოღვაწეთ, რომლებიც აღიარებულნი არიან თავიანთ პარტიაში. როგორც წესი, ის პარტიული ხაზი, რომელიც უფრო ეფექტურ პროპაგანდას აწარმოებს, ხდება მეტად „კანონიკური" ხალხის თვალში.

   მეუფე ამბერკიმ ამ მოვლენას „პარტიული პოლიტიკა" უწოდა. ის ამბობდა, რომ მსგავსი მიდგომა უცხო იყო მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის.

   ბოლო დროს პარტიულმა პოლიტიკამ თავისი განვითარების პიკს მიაღწია. როგორც წმინდა წერილი ბრძანებს: „და განმრავლებითა უსჯულოებისაჲთა განხმეს სიყვარული მრავალთა" (მათ. 24, 12). ცხადია, „პარტიული ცნობიერება" არ გახლავთ სიახლე. ეს დაცემული ადამიანის ავხორცული ვნების გამოვლენის საერთო ტენდენციაა. წმ. პავლე მოციქული ჯერ კიდევ როდის წერდა კორინთელებს ამის შესახებ: „ხოლო ვიტყვ ამას, რამეთუ კაცად-კაცადი თქუენი იტყვის, ვითარმედ: მე პავლესი ვარ, ხოლო მე - აპოლოსი, ხოლო მე - კეფასი, ხოლო მე - ქრისტესი. გან-მე-ყოფილ არსა ქრისტე? ნუ პავლე ჯუარს - ეცუა თქუენთვის? ანუ სახელისა მიმართ პავლესისა ნათელ - იღეთა?" (1 კორ. 1. 12-13).

   მეუფე ამბერკი ამბობდა: „დაუშვებელია ეკლესია გახადო პოლიტიკური ინტრიგების იარაღი. ე.ი. მარადიული დაუქვემდებარო წარმავალს, ზეციური - მიწიერს, წმინდა - ცოდვისმიერს". თავის წერილში „წმინდა მოშურნეობა" მეუფე წერს: „არსებობს აგრეთვე ცრუ, ყალბი მოშურნეობა, რომელიც ადამიანების ვნებების, ძირითადად ამპარტავნებისა და ძალაუფლების სიყვარულის ქვეშ იმალება. პარტიული პოლიტიკის ინტერესებმა თავი იჩინა ამ ბრძოლაში, რომელიც არ შეიძლება არსებობდეს ეკლესიურ ცხოვრებაში, მაგრამ, სამწუხაროდ, მას ხშირად ვხვდებით ყოველდღიურ ცხოვრებაში. სწორედ ეს გახლავთ მთავარი მიზეზი შფოთისა ეკლესიაში. მათ, ვინც ხელმძღვანელობს გარკვეულ „პოლიტიკას", თავი „იდეისთვის" მებრძოლად მიაჩნია, მაგრამ სინამდვილეში მხოლოდ საკუთარი მიზნის მიღწევის სურვილი ამოძრავებთ - ცდილობენ სათნო ეყონ არა ღმერთს, არამედ დროის სულს, და მხოლოდ საკუთარი პარტიის წევრების განდიდებაზე ფიქრობენ. ცხადია, ყოველივე ეს უცხოა ჭეშმარიტი მოშურნეობისთვის. ის მტრული, ცოდვისმიერი და დანაშაულებრივია, იმიტომ რომ აკომპრომიტირებს ჩვენს სარწმუნოებასა და ეკლესიას!"

   მეუფე ამბერკი სხვა წერილში შენიშნავს: „ეკლესია, ჩვენი სულის ცხონებისთვის და სხვა არაფრისთვისაა მოცემული. ის ჩვენი ინტერესების იარაღად არ უნდა ვაქციოთ".

   მეუფის აზრით, ნებისმიერი პოლიტიკური შემართება ეკლესიის წიაღში კატეგორიულად მიუღებელია. იმის გარდა, რომ მეუფე ამბერკი არ მიეკუთვნებოდა არცერთ პოლიტიკურ ხაზს, მას მრავალი წინააღმდეგობა შეხვდა. ის ჩამოაშორეს ეპისკოპოსთა მუდმივმოქმედ კავშირს, ვინაიდან უარი განაცხადა „პარტიული ხაზით" ცხოვრებაზე. მისი აზრით, პარტიული პოლიტიკა ვნებს მართლმადიდებლობას, ხელს უშლის მისი მისიის განხორციელებას თავისუფალ სამყაროში, აბრკოლებს ახლადმოქცეულებს ქრისტესკენ სვლაში. მისთვის დუმილი ამ საკითხთან მიმართებაში, დანაშაულის ტოლფასი იყო იმიტომ, რომ განცხადებული საუბრის გარეშე როგორ გაერკვნენ, რომ მართლმადიდებლობა ყველანაირ პარტიულ ხაზზე აღმატებულია! როგორ შეიგრძნობენ ცოცხალ კავშირს ჭეშმარიტ ეკლესიასთან, რომელიც გახლავთ ყველა მართლმორწმუნის მჭიდრო კავშირი ქრისტეში?

   მეუფე წერდა: „მხოლოდ ღმერთში წმინდა მოშურნეობა, ყოველგვარი ორაზროვნებისა და ცნობიერების, მზაკვრული პოლიტიკის გარეშე უნდა გვიკვალავდეს გზას ყველა საქმესა თუ მოქმედებაში".



მთავარეპისკოპოსი ამბერკის (ტაუშევი) წერილების მიხედვით  

 Xareba.net - ის რედაქცია 


უკან დაბრუნება