სულთმოფენა - არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) (ნაწილი 1)

 

   სულთმოფენის დღე არის საწყისი ახალი, სულიერი ერისა ეკლესიის, კაცობრიობისა და კოსმოსის ისტორიაში. ქრისტეს ამაღლებამ მიწა ზეცასთან, მარადისობის ეონთან შეაერთა, ხოლო სულთმოფენამ თვით ზეცა გარდამოავლინა მიწაზე და აღმოფხვრა უფსკრული წარმავალსა და წარუვალს შორის, მატერიასა და სულს შორის. ღმრთაებრივი ნათლისა და სულიწმიდის საღმრთო ენერგიის განფენით ადამიანის წინაშე გაცხადდა ახალი სიცოცხლე, როგორც შესაძლებლობა ჩვენი (ქმნილების) ზღვარდებულობის დაძლევისა აბსოლუტურ მყოფობასთან თანაზიარებით.

   პლატონისთვის ადამიანის სხეული სულის „ციხეა", საკია მონისთვის - „ძვლების, სისხლისა და ლორწოს შენადედი", ხოლო ქრისტიანისთვის - საკვირველი ინსტრუმენტია სულისა, ფორმა ადამიანის ურღვევი ინდივიდუალობისა, ოქროს ჩარჩო, რომელშიც ძვირფას ქვასავითაა ჩასმული უკვდავი სული.

   სულთმოფენის საიდუმლო დღეს საღმრთო მადლმა სულისა და სხეულის დიადისგან, რომელიც წინააღმდეგობის გამო დარღვეული იყო, ადამიანის პიროვნების მონად აღადგინა.

   ეკლესიის სწავლებით, ადამიანი არის ჰიპოსტასი, წარმომადგენელი კოსმოსისა, შუალედური რგოლი სულიერ და მატერიალურ სამყაროთა შორის. ამიტომ ადამიანის (მიკროსამყაროს) განწმენდა არის საწყისი და საწინდარი მთელი მსოფლიოს (მაკროსამყაროს) განწმენდისა.

   სულთმოფენის დღეს სულიწმიდამ დააფუძნა ახალი აღთქმის ეკლესია და იგი ზეცის ეკლესიასთან შეაერთა. ქრიტიანები გახდნენ წევრები სულიერი ოჯახისა, რომელშიც მამა ღმერთია, ხოლო უფროსი ძმები - ანგელოზები.

   სულთმოფენა მარადიულ წყალგამყოფად იქცა ქრისტიანულ-მადლმოსილ, საღმრთო ძალითა და ენერგიით აღსავსე ძალითა და ენერგიით აღსავსე ეკლესიასა და მოფლიოს სხვა რელიგიებს შორის, რომლებშიც ჭეშმარიტების აჩრდილებია და ნამსხვრევები, მაგრამ არ არის ქრისტე და სული ღმრთისა, ნათელი და ცხოვრება; სულთმოფენამ ღრმა უფსკრული გააჩინა მართლმადიდებელი ეკლესიისა მისტიკასა და დიონისეს ძველი და ახალი კულტების ექსტაზის ფსიქიკას შორის; სულთმოფენა გადაულახავ საზღვრად იქცა ეკლესიის ცოცხალ ორგანიზმში დაცულ საღმრთო განცხადებასა და რელიგიის რეფორმატორების, ღვთისმაშენებლების, სოფიოლოგების უკბილო რაციონალიზმს შორის მათი უძლური და მომაკვდინებელი ინტელექტუალიზმითა და აგრეთვე ჰაერის ტაძრებითურთ, რომლებსაც რელიგიის პიეტისტები და ფანტატები აგებენ.

   იესო ქრისტეს აღდგომიდან ორმოცდამეათე (ძვ. მეერგასე) დღეს ქრისტეს მოციქულები და მოწაფეები ლოცვისთვის შეიკრიბნენ მარკოზ - იოანე მოციქულის სახლში იერუსალიმში, სიონის მთაზე. ლოცვის დროს მათზე ზეგარდამოვიდა სულიწმიდა ცეცხლის განყოფილ ენათა სახით. ერგასის დღეს ზეცის ნათლის განფენაში, სასტიკი ქარის ხმაურიან დაქროლვაში, საკვირველ ცეცხლთა ნათებასა და ბრწყინვალებაში იშვა ახალი აღთქმის ეკლესია. სულიწმიდის გარდამოსვლის შემდეგ სიონის მთაზე მდებარე სახლი პირველ ქრისტიანულ ტაძრად იქცა, ხოლო ქრისტეს მოწაფეთა კრებული - მსოფლიო ეკლესიად. სულ 120 ადამიანი შეადგენდა თავდაპირველად ეკლესიას, მაგრამ იგი მსოფლიო ეკლესია იყო თავისი საღმრთო იდეითა და დანიშნულებით, მისთვის მინიჭებული ამოუწურავი სულიერი პოტენციით. ეკლესიას არა წევრთა რაოდენობა, ან გარეგანი ატრიბუტები, არამედ მასში სულიწმიდის მკვიდრობა და ჭეშმარიტებისადმი ერთგულება ხდიან მსოფლიო ეკლესიად. სამარადისო, ონტოლოგიური თვალსაზრისით, ეკლესია არის საღმრთო მადლი, რომელიც მოიცავს ღვთის ქმნილებებს მათი რწმენისა და სიყვარულის ერთობაში. ამიტომ ის, როგორც ქრისტე მაცხოვრის მისტიკური სხეული, როგორც სულიწმიდის მოფენა, როგორც სამარადისო ჭეშმარიტებების შემცველი, უცვალებელია და იგივობრივი თავის თავის მიმართ, თუმცა მისი „გარეგანი ეზო", ისტორიული მიზეზების გამო, შეიძლება გადიდდეს და შემცირდეს.

   სულიწმიდა გარდამოვიდა მოციქულებზე ხორციელი და ხილული სახით, რადგან სულთმოფენის დღე მთელი კოსმოსის, მთელი ხილული სამყაროს ფერისცვალების საწყისი იყო. სულიწმიდის გარდამოსვლა მოციქულთა სუბიექტური განცდა - მათი შინაგანი ცხოვრების ფაქტი კი არ უნდა ყოფილიყო მხოლოდ, - არამედ უდიდებულესი თეოფანიის სახით უნდა გაცხადებოდა ქვეყნიერებას.

   მცხეთის სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძრის კედელზე გამოსახულია თორმეტსხივიანი მზე - სიმბოლო სულიერი მზისა - ქრისტესი და მოციქულებისა - სამყარო განმანათლებელი სხივებისა.

   ახალი აღთქმის წიგნში „საქმე მოციქულთა" აღწერილია უპირატესი ქრისტიანული ეკლესიის ცხოვრება, აღსავსე საღმრთო ძალის გამოვლინებებით, სასწაულების, კურნებებისა და წინასწარმეტყველური შთაგონებები ზებუნებრივი მოვლენებით. მაგრამ ყველაზე დიდი საოცრება იყო სულიერი სიყვარული, გამეფებული ქრისტიანულ საკრებულოებში, სადაც ყოველი ადამიანი გრძნობდა მთელი ეკლესიის გამუდმებულ ზრუნვას, სადაც ქრებოდა ამა სოფლისეული განსხვავებები და ბარიერები, სადაც არავინ იყო უხო, ყველი ერთიმეორის ახლობელი და ღვიძლი იყო, სადაც ყოველი ადამიანი თავისი გულის სითბოთი ათბობდა სხვას.

   ძველი და ახალი დროის რელიგიური და ფოლოსოფიური სწავლებებიც ქადაგებენ სიყვარულს, მაგრამ როგორ განსხვავდება იგი სახარებისეულისაგან!

   განსაკუთრებით უცხოა და გაუგებარია ამ სოფლისთვის მტრის სიყვარულის მცნება, რომელიც ყველა საზოგადო და ეთნიკური საფუძვლების დარღვევად მიიჩნევა. „მტრებს თუ შეიყვარებ, მეგობრებს რაღას დაუტოვებ?" - თქვა კონფუციმ. ჩინელმა მორალისტმა ვერ გაიგო, რომ, თუ ადამიანი მტერს შეიყვარებს, ამით თავის ამპარტავნებას სძლევს, თვითებისაგან და ბოროტებისაგან განიწმენდს გულს და ამიტომ მეგობრისადმი მისი სიყვარული კიდევ უფრო განმტკიცდება. კონფუციმ არ იცოდა, რომ სულიერი სიყვარული, რომელიც სათავეს ღმერთისგან იღებს, ამოუწურავია და განუყოფელი.

   სიყვარულზე საუბრობდა ბუდა, მაგრამ მისი სწავლების კონტექსტში ბუდისტური სიყვარული მხოლოდ პასიური და გულცივი კეთილმოსურნეობაა. სიყვარული, როგორც გრძნობა, ბუდისტისთვის სულის ბორკილია, რომელიც მას კოსმიური მყოფობის მბრუნავ ბორბალს მიაჯაჭვავს ისევე, როგორც სიძულვილი. უმაღლესი მდგომარეობა ბუდისტისთვის არის უვნებელობა და უგულისხმიერობა ყველაფრისადმი.

   სიყვარულზე საუბრობენ ვედები, მაგრამ ვედისტური სიყვარული მხოლოდ საკუთარი კასტის სიყვარულია. ბრაჰმანი პარიასთან შემთხვევით შეხების გამოც კი შებილწულად მიიჩნევს თავს. სიყვარულსა და გულმოწყალებას ასწავლის ინტოიზმი. სამურაებს განსაკუთრებული რაინდული კოდექსი ჰქონდათ - ღატაკთა, უმწეოთა, მოხუცებულთა და ავადმყოფთა დაცვა. მაგრამ ინთოიზმის გადმოცემით, ღმერთებმა იაპონელები შექმნეს, დანარჩენი კაცობრიობა კი - ღმერთზე უდარესმა სულებმა. ამიტომ თავიანთი ხალხის სიყვარული სამურაებთან დაფუძნებულია ეროვნული ქედმაღლობის გრძნობაზე. სიყვარულსა და მეგობრობაზე წერდნენ ანტიკური ფილოსოფოსები, მაგრამ ეს სიყვარული ან მეგობრების ვიწრო წრით, ანდა პოლისითა და სახელმწიფოთი იფარგლებოდა. ანტიკურ სამყაროში მონა თავისი ბატონის ნივთი იყო მხოლოდ. სტოიკოსი და მორალისტი სენეკაც კი, რომელსაც ქრისტიანობასთან ყველაზე უფრო დაახლოებულად მიიჩნევენ, წერდა: „თანაგრძნობა მოხუც ქალებს სჩვევიათ, ბრძენს კი არასოდეს".

   თანამედროვე ვიშნუიზმისა და შივიზმის მქადაგებლები უნივერსალურ სიყვარულზე საუბრობენ, მაგრამ, ჯერ ერთი, ჩვენთვის ხელმისაწვდომი მათი წიგნები სპეციალურად ევროპელებისთვის გამოშვებული პროდუქტია. ისინი გათვლილია ქრიტიანულ რეგიონში მცხოვრები ადამიანის ფიქოლოგიაზე, სადაც ურწმუნოთა და რელიგიისადმი ინდიფერენტულად განწყობილ ადამიანებშიც მოქმედებს ქრისტიანული მორალია და კულტურის ინერცია. თავიანთ სამშობლოში ისინი სხვა რამეს ამბობენ. ვედიზმმა, დაჰყო რა ადამიანები კასტებად, თავის მომხრეებსა და ადეპტებს შორისაც ასევე ელიტარული საფეხურები შექმნა. იგი მრავალსართულიან შენობას ჰგავს, რომლის ქვედა სართულის მცხოვრებლებმა არ იციან, რა ხდება ზედა სართულზე. მაგრამ უმთავრესი ესეც კი არ არის... ყველა ინდუისტური მიმდინარეობა, რომელთაც თავიანთ საერთო მსოფლმხედველობრივ საფუძვლად ვედები აქვთ, აღიარებენ მხოლოდ ერთ რეალობას - რეალობას უსახო, უპიროვნო აბსოლუტისა, ხოლო პირად და კოსმიურ ცხოვრებას ილუზიურად თვლიან. აიგივებს რა თავის სულს აბსოლუტთან - ბრაჰმასთან, უარყოფს რა პირადი და ინდივიდუალური მყოფობის რეალურობას, ვედისტი სწორედ მით ისპობს სიყვარულის ობიექტს. და თუკი ინდუისტური ტაძრის ქვედა სართულებზე სიყვარულს ჰიმნებს უგალობენ, ზედა სართულებზე ამბობენ, რომ სიკეთე და ბოროტება, ყოფნა-არყოფნა ერთი და იგივე მონეტის ორი მხარეა. თუმცაღა თვითონ ბჰაქთი-იოგაც (დამწყებთათვის განკუთვნილიც კი) ასწავლის რაღაც უპიროვნო და უსაგნო სიყვარულს აბსტრაქტული კაცობრიობისადმი, როგორც უსახური უნივერსუმისადმი. შემდეგ ეს უნივერსუმიც ფიქციად მიიჩნევა და ერთადერთი რეალია ხდება აბსოლუტური „მე", - ბჰაგთი იოგას სიყვარული თავის სიყვარულად, თავის გაღმერთებად იქცევა. (გაგრძელება...)

   

არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) 

Xareba.net - ის რედაქცია