ლოცვის შესახებ - არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) (ნაწილი 2)

 

   გონებისათვის ლოცვაში დაბრკოლებას ქმნის ამპარტავნება. ამპარტავნება შობს ძალაუფლების მოყვარეობას და საკუთარ ძალებში დარწმუნებას. თუკი ადამიანი თავდაჯერებულია, მას ვედრება არ შეუძლია. მისი ლოცვა დასწავლილ მონოლოგად იქცევა, ღმერთი მას აღარ სჭირდება. თავისმოიმედე გონება ეთიშება ღმერთს და ამპარტავნებისა და ძალაუფლების მოყვარეობის ვნების ზემოქმედებით ცდილობს ძალების მოპოვებას, თითქოს საჭურველისა და ბრწყინვალების შეძენა სურს თავისი დიდებისათვის, გარეგან ცოდნაში. აქ აღმოცენდება გონების ცნობისმოყვარეობა. ადამიანი თავს იტვირთავს უსარგებლო ცოდნით, რასაც თავის ინტელექტის სიმდიდრედ მიიჩნევს. ამგვარი ცოდნა კვებავს მის ამპარტავნებას, ამაო მედიდურობა კი სულ ახალ-ახალ ცოდნას მოითხოვს. ასეთი ადამიანი ემსგავსება ძუნწს, რომელიც ყველაფერს შინ ეზიდება ქუჩიდან. მისი ოთახი ნაგვის ზვინს ჰგავს, მას სუნთქვასა და გადაადგილებას უშლის ხარახურა, მაგრამ მისი გადაყრის ნაცვლად, იგი კიდევ მეტ ხარახურას აქუჩებს. გონება, დატვირთული ამაო მედიდურობის ან დაუოკებელი ცნობისმოყვარეობის გამო შეძენილი უსარგებლო ცოდნით, სულს ქვევით ეწევა. იგი ჰგავს ფრინველს, რომლისთვისაც ფრთებზე ტყვიის ზოდები მიუბამთ. მას აფრენა სურს, მაგრამ არ ძალუძს და მხოლოდ უმწეოდ დახოხავს მიწაზე.

   მაღალ ლოცვით მდგომარეობას, ჩვეულებრივ, განმარტოებული გონებისა და გულის მქონე ადამიანი აღწევს, ან კიდევ ის, ვინც მის მიერ შეძენილი სიბრძნე ამა სოფლისა მტვრად და მიწად შერაცხა. ადამიანმა უარი უნდა თქვას უსარგებლო ცოდნაზე, რათა თავისუფალი იყოს მისი სულის ის სივრცე, რომელშიც მადლს ძალუძს ქმედება.

   არაჭეშმარიტი, ყალბი ცოდნა წერით გაცვეთილი და გახეხილი დაფაა, რომელზეც შეუძლებელია უკვე რისამე დაწერა და გამოსახვა.

   ყალბი ცოდნისა და გონების ამპარტავნების სიძულვილი ადამიანის წინაშე სარწმუნოების საიდუმლოებებსა და სულიერ სიბრძნეს განაცხადებს. გარეგანისა და წარმავალის უცოდინარობა, იმისა, რაც მარადისობაში არ გადადის, სულიერი სამყაროსა და მისკენ სავალი გზის ჭეშმარიტი ცოდნის დასაბამი ხდება. ხოლო არცოდნა იმისა, რაც უსარგებლოა ცხონებისათვის, რაც მიწიერი მყოფობის ჩარხს განეკუთვნება მხოლოდ, იქცევა ნიადაგად, რომელზეც სულიერი სიბრძნის ყვავილები აღმოცენდებიან.

   მარყუჟიდან დასხლეტილი ფრინველი თავისუფლად აფრინდება მაღლა. მრავლისმცოდნეობისგან ბავშვური უბრალოებისკენ მოქცეული გონება იმ შინაგან საუნჯეში (სენაკში) შედის, (იხ. მთ. 6.6), სადაც განმარტოებული ესაუბრება ღმერთს.

   რა უნდა ვქნათ, გამუდმებით გადამტვირთველი ინფორმაციის ნაკადი რომ შევამციროთ? თავდაპირველად უარი ვთქვათ იმაზე, რაც ცოდვაა, აშკარად მავნებელია, შემდეგ - უსარგებლოზე, ზედმეტზე, მერე კი საჭიროც მინიმუმამდე დავიყვანოთ, ყველაზე აუცილებელს დავჯერდეთ. ამასთან, ადამიანის მუშაობის ხარისხი საეჭვოა, რომ გაუარესდეს, რადგან მექანიკური მეხსიერების ნაცვლად მასში შემოქმედებითი მეხსიერება გაიღვიძებს, იგი მცირეს მეშვეობით ბევრის მიღწევის უნარს შეიძენს.

   ლოცვის კიდევ ერთი მტერი ტკბობაა, ადამიანის გრძნობათა მომნადირებელი. ეს არის ემოციური პროვოკაცია, რომელსაც ადამიანის სული ყოველივეზე მეტად ნებდება. სიამოვნება ბედნიერების სუროგატია, დემონის ნაყალბევია, მოხმობილი ადამიანის მიერ დაკარგული სულიერი სიხარულის თავისი თავით ჩანაცვლებისათვის. იგი შინაგანი გაჩანაგების მტანჯველი გრძნობით სრულდება. თანაც, რაც უფრო ინტენსიური იყო სიამოვნება, მით მეტად ძლიერი იქნება მისი შემდგომი შეგრძნება შინაგანი მოოხრებისა. სულის მიერ განცდილ ემოციურ აღმართებას ჩავარდნა - თითქოს სიკვდილის აჩრდილი მოჰყვება. და ეს ყველაზე უტყუარი ნიშანია იმისა, რომ სიამოვნება სულს ღმერთისგან - ცხოვრების წყაროსგან თიშავს.

   თანამედროვე კულტურა, მცირედი გამონაკლისის გარდა, სიამოვნების კულტს წარმოადგენს. ზოგჯერ - ხაზგასმით უშვერი სახით, ზოგჯერ კი სათნოების გარეგნულად მიმზიდველი ნიღბით. ვნებიანი გული ზეცის ნაწილი ვერ იქნება, იგი ერთ მუჭა მიწად იქცევა. სიამოვნებით შემწიკვლებულ და დაუძლურებულ გულს არა მარტო არ ძალუძს ლოცვა, არამედ ეწინააღმდეგება კიდეც ლოცვას, სძულს ლოცვა, როგორც ძაღლს სძულს ის, ვინც მისთვის მოწამლული ხორცის გამოგლეჯას ცდილობს. ასეთი ადამიანი ან სულაც გაურბის ლოცვას, ან მხოლოდ გაზეპირებულ სიტყვებს წარმოთქვამს, როგორც ბგერათა შეწყობას, ისე, რომ არ ესმის: ვის მიმართავს და რას სთხოვს, ანუ ლოცვისგან მხოლოდ გარეგნულ სახეს ტოვებს.

   ლოცვის დაუფლებისათვის ჯერ-არს მოძულება სიამოვნებისა, როგორც ჩვენი მტრისა, განგდება იმისა, რაც ვნებას აღძღავს, თუგინდ ისევე ძნელი იყოს ეს, როგორც, მაცხოვრის სიტყვით, ხელის მოკვეთა ან თვალების დათხრა სასუფევლის დასამკვიდრებლად (იხ. მთ. 5. 29-30). ეს სოფელი განსაკუთრებით გააფთრებით იცავს თავის უფლებას ვნებასა და სიამოვნებაზე, მიიჩნევს რა ამას ადამიანის ცხოვრების უმთავრეს მიზნად. სწორედ ამიტომ, თითქმის მთელი ხელოვნება ტკბობის განხრწნად გვამს აბრეშუმის სამოსლით მოსავს და ოქროს სამშვენისებით ამკობს.

   უფრო ხშირად ვნება მკვეთრი ხორციელი სახით აღეტყინება, ამიტომ ლოცვითვის მოსამზადებლად საერო ლიტერატურისაგან, აგრეთვე ოცნებისა და ფანტაზიისგან მოგვრილი სახეები, უწყალოდ უნდა განიდევნონ, როგორც ჩვენს სახლში შემოჭრილი ქურდები.

   ლოცვა სარკეა ადამიანის შინაგანი მდგომარეობისა. ლოცვა სამსჯავროა ადამიანის სულისა: ერთგულია იგი ღმერთისა, თუ არა.

   სამშვინველის მესამე ძალა ნების ძალაა. მასზეა დამოკიდებული ადამიანის უნარი - ყურადღება მიაპყროს საჭიროს და გონება და გული უსარგებლოსგან დაიცვას. ზოგჯერ მას სამშვინველის სიმამაცეს უწოდებენ. ნებას აუძლურებს იგივე, რაც გონებას და გულს: მრავლის მცოდნეობა, მრავლისათვის მზრუნველობა და ამაოება, დავიწყება მთავარისა და სიამოვნების მიმზიდველობა. ნების თვისებებია გამბედაობა და მოთმინება.

   სამნაწილიანი სული (სამშვინველი) ლოცვაში ერთიანდება. თეთრი ფერი განსაკუთრებით მკვეთრია შავ ფონზე. სულიერი ნათელი განსაკუთრებით ინტენსიური ხდება ნებსითი უცოდინარობის ველში.

   პეტრე მოციქულმა ქრისტეს მიუგო: „აჰა ესერა, ჩვენ ყოველი დაუტევეთ და შეგიდექით შენ" (მთ. 19. 27). „ყოველი დაუტევეთ" - ანუ დავტოვეთ ამა სოფლის ჩვეულებები, წესები, წარმოდგენები და ცოდნა, ის, რასაც ანიჭებს ეს სოფელი თავის შვილებს; „ყოველი დაუტევეთ" - ანუ დავტოვეთ ჩვენი ადამიანური ზრახვები და სურვილები.

   ქრისტეს შედგომა ნიშნავს სიარულს ლოცვის გზით, რომელიც ადამიანის გულზე წარემართება. ამიტომ ჭეშმარიტი ლოცვა ხელეწიფებათ მხოლოდ იმათ, ვისაც მოციქულებრივი შესწევთ ძალა თქმისა: აი, ჩვენ დავტოვეთ ყოველივე და შეგიდექით შენ. ლოცვა - ეს არის სიკვდილი და აღდგომა. ვინც არ კვდება ამ სოფლისათვის, იგი ვერ აღდგება მარადისობისათვის. ვინც არ უარყოფს თავის თავს, იგი ვერ ჰპოვებს მას. 

არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) 

Xareba.net - ის რედაქცია