ეკლესიის შვიდი ეპოქის მოკლე მიმოხილვა

 

   ქრისტიანულ საზოგადოებას ყველა დროში აწუხებდა მსოფლიოს აღსასრულისა და ანტიქრისტეს გამოჩენის საკითხი. მისდამი ინტერესი ახლაც ძალიან დიდია. პროგრესის მოტრფიალე ადამიანთა გვერდით ხშირად შეხვდებით აპოკალიფსის ფურცლებში ჩაღრმავებულებსაც. გამოცხადების წიგნში სამყაროსა და ეკლესიის მომავალ ხვედრზე საიდუმლოებრივი და წინასწარმეტყველური მითითებებია.

   წინასწარმეტყველთა თვალსაზრისით აპოკალიფისის შესახებ უფრო ამომწურავი წყარო არ მოიპოვება. ის ერთობ რთულად ექვემდებარება მარტივ გააზრებასა და განმარტებას, ამიტომაც არ იკითხება ღვთისმსახურების დროს. აპოკალიფსი იოანე ღვთისმეტყველისა არ შეიძლება მხოლოდ უბრალო ქრონოლოგიურ ჩამონათვალად მივიჩნიოთ. მიუხედავად იმისა, გამოცხადების ძირითად ნაწილში ქრონოლოგიური თანმიმდევრობა შეინიშნება. ამდენად, მსოფლიოს ისტორია მაცხოვრის განკაცებიდან სოფლის აღსასრულამდე შვიდ ეპოქად შეიძლება დაიყოს.

   წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის გამოცხადება, პირდაპირი გაგებით, მხოლოდ შვიდი ეკლესიისადმია მიმართული: ეფესოს, ზმირნის, პერღამოს, თუატრის, სარდის, ფილადელფიისა და ლაოდიკიის.

   წმ. იოანე კრონშტანდტელი შენიშნავს, რომ „ასიის შვიდი ეკლესიისადმი უფლის მიერ უწყებული, იმდროინდელი ეკლესიების მდგომარეობის ამსახველი სიტყვები ისტორიული მნიშვნელობის გარდა, მსოფლიო ქრისტიანული ეკლესიის მომდევნო საუკუნეთა ისტორიასაც წარმოგვიჩენენ - ნაკლოვანებებიც და ღირსებებიც მუდამ ენაცვლებიან ერთმანეთს".¹

   აღსანიშნავია ისიც, რომ ვერ დავადგენთ ვერც ერთი ეპოქის ზუსტ საზღვარს. ნებისმიერ ეპოქაში შეიძლება გადავაწყდეთ გულმხურვალე, ღვთის ერთგულ ქრისტიანებს, როგორიც ეფესოსა და ფილადლფიაშია, მეორე მხრივ ლაოდიკურ მოჩვენებით რელიგიურობასა და გულგრილობას.

   მთლიანობაში, ყველა ეპოქა თავისი დროის ქრისტიანულ სულისკვეთებას გამოხატავს.

   წმინდა მამათა და თანამედროვე ღვთისმეტყველთა ნაწერებიდან შევიტყვეთ, რომ ბოლო ჟამის ქრისტიანების სულისკვეთება ფილადელფიისა და ლაოდიკიის ეკლესიებში გამოვლინდა. არსებითად სწორედ ეს გახლავთ ჩვენი განხილვის საგანი. მაგრამ ვიდრე ამაზე ვისაუბრებდეთ, მოკლედ მიმოვიხილავთ წინა ეპოქათა თავისებურებებს.

   1) ეფესოს ეკლესიის ეპოქა, მამათა აზრით, მოიცავს მოციქულების ქადაგების ანუ მაცხოვრის განკაცებიდან ქრისტიანთა პირველ დევნამდე პერიოდს. გამოცხადება დიდად აქებს ეფესოს ეკლესიის საქმიანობას: „ვიცნი საქმენი შენნი და შრომა შენი და მოთმინება შენი და ვითარმედ ვერ ძალ-გიც ტვირთვად უკეთურთა მათ და გამოსცადენ იგინი, რომელნი იტყვიან თავთა თვისთა მოციქულად და არა არიან და ჰპოვებენ იგინი მტყუვარ" (გამოცხ. 2. 1).

   ეგზეტები განმარტავენ, რომ თავად სახელი „ეფეს" „სასურველს" ნიშნავს. ეფესოს ეკლესიას დიდად აფასებს მაცხოვარი, რადგან მან ჭეშმარიტი მოციქულები ცრუ მოციქულთაგან გაარჩია. მაგრამ გამოცხადება უკვე საყვედურობს ეკლესიას: „სიყვარული იგი შენი პირველი დაუტევე". შემდეგ მაცხოვარი ამბობს: „პირველი საქმენი ქმნენ; უკუეთუ არა, მოვალ ადრე და აღძვრა სასანთლე შენი ადგილისაგან თვისისა, უკუეთუ არა შეინანო" (გამოცხ. 2. 5). ეს მუქარა, როგორც ჩანს, ზმირნის ეკლესიის ეპოქაში აღსრულდა.²

   2) ზმირნის ეკლესიის ეპოქა თავისი სიმბოლური დატვირთვით დევნას ნიშნავს. ღვთის სიტყვა ზმირნის ეკლესიას ანუ მეორე ეპოქაში ქრისტიანობის მოსალოდნელ დევნას მოასწავებს. ამიტომაც ანუგეშებს მათ: „ნუ გეშინის საქმეთა მათგან, რომელთა ეგულების მოწევნად შენ ზედა, რამეთუ აჰა ესერა ეშმაკსა ეგულების თქუენგანთა შთაგდებად საპყრობილესა, რაჲთა გამოიცადნეთ ათ დღე" (გამოცხ. 2. 10). ეს უკანასკნელი გამონათქვამი ქრისტიანთა ათ დევნას უნდა დვუკავშიროთ. დევნა მოხდა: 1) ნერონის დროს 64 წელს, 2) დომიციანეს - 91 წელს, 3) ტრაიანეს - 98 წელს, 4) მარკ ავრელის - 177 წელს, 5) სეპტიმე სევერის - 202 წელს, 6) დეკის - 250 წელს, 7) ვალერიანის - 257 წელს, 8) ავრელიანეს - 275 წელს, 9) დიოკლიტიანეს - 903 წელს და 10) მაქსიმიანეს დროს - 311 წელს. ქრისტიანებისთვის მეტად მძიმე ზმირნის ეპოქა დაახლოებით კონსტანტინე დიდის დრომდე ანუ 200 წელზე მეტხანს გრძელდებოდა. ყურადსაღებია, რომ გამოცხადება არც ერთხელ არ საყვედურობს ზმირნის ეკლესიას. მხოლოდ ეუბნება: „ვიცნი საქმენი შენნი და ჭირი". ეშმაკთან ბრძოლაში გამარჯვებულთ კი მეორე სიკვდილისაგან ხსნას ჰპირდება: „რომელმან სძლოს, არა ევნოს მას სიკვდილისაგან მისგან მეორისა" (გამოცხ. 2, 9-11).

   3) პერღამოს ეკლესიის ეპოქა ნიშანდობლივია იმით, რომ ეკლესია ცხოვრობს იქ, „სადა-იგი ეშმაკი მკვიდრ არს" (გამოცხ. 2. 13). ამ ხანაში როგორც ჩანს, სერიოზული ცვლილებები მოხდა, რამაც ძალიან გაართულა ეკლესიის მდგომარეობა. დიდი სიძნელეების მიუხედავად, ეკლესიამ მტკიცედ დაიცვა ჭეშმარიტი სარწმუნოება, რის გამოც მაცხოვრისაგან განსაკუთრებული ქების ღირსი შეიქნა.

   ამ პერიოდში, სხვადასხვა მწვალებლობის არსებობის გამო, ეკლესიამ მრავალი საყვედური მიიღო. მაგრამ მაცხოვარი ანუგეშებს ეკლესიას: „მოვალ შენდა ადრე და ბრძოლ-ვყო მათ თანა მახვილითა პირისა ჩემისათა". ამიტომ, ეგზეგეტების აზრით, პერღამის ეპოქა უეჭველად უნდა მივიჩნიოთ ეპოქად მსოფლიო კრებებისა, რომლებზეც დამარცხდნენ ერეტიკოსები.

   4) თუატრის ეკლესიის ეპოქა ახალი ისტორიის პერიოდს, სავარაუდოდ XI-XIV საუკუნეებს მოიცავს. გამოცხადება ამ ხანაში ეკლესიას სიყვარულსა და სარწმუნოებას უქებს: „ვიცნი საქმენი შენნი და სიყვარული და სარწმუნოებაჲ შენი და მსახურებაჲ და მოთმინებაჲ და საქმენი შენნი უკანასკნელნი უმრავლესნი პირველისა" (გამოცხ. 2. 19), ევროპის ახალ ხალხებს შორის ქრისტიანობის აყვავებაა (მთ. ეპ. ამბერკი). მაგრამ მაცხოვარი კვლავ საყვედურობს ამ ეპოქას მწვალებლობისა და გარყვნილების გავრცელების გამო. ასევე გამოცხადება სიახლის ძიებისაგან მორიდებას გვირჩევს: „არამედ რომელი გაქუს, დაიჭირეთ ვიდრემდის მოვიდე" (გამოცხ. 6. 2-25). ამ სიტყვებით გვახსენებს, რომ ჭეშმარიტება განცხადებულია და გამოკვლევას არ საჭიროებს.

   საბოლოოდ თუატრის ეპოქა ღვთის საქმეს ემსახურება, რადგან აპოკალიფსი მას წარმართებზე ხელმწიფებას ჰპირდება: „მივსცე მას ხელმწიფებაჲ წარმართთა ზედა და ჰმწყსიდეს მათ კუერთხითა რკინისათა" (გამოცხ. 2. 26-27).

   5) სარდის ეკლესიის ეპოქა სამწუხარო ეპოქებს მიეკუთვნება. XVI – XVIII საუკუნეები ჰუმანიზმისა და მატერიალიზმის დროა. ამ პერიოდის აპოკალიფსური დახასიათება თითქოსდა წარმოჩენაა ჩვენი ფსევდოქრისტიანული სახისა: „ვიცნი საქმენი შენნი, რამეთუ სახელი გაქვს და ცხოველ ხარ და მკვდარ ხარ" (გმოცხ. 3, 1).

   მაცხოვარი ვერანაირ ნუგეშს ვერ ჰპოულობს სარდის პერიოდისთვის. ის მხოლოდ სინანულიკენ მოუწოდებს და მუქარით შეაგონებს: „იხსენებთ უკუეთუ ვითარ მიიღე და შეინანე, ხოლო უკუეთუ არა მღვიძარე იყო, მოვიდე შენ ზედა, ვითარცა მპარავი, და ვერ სცნა, რომელსა ჟამსა მოვიდე შენ ზედა" (გამოცხ. 3. 3).

   მიუხედავად ესოდენ მძიმე მდგომარეობისა, სარდის ეპოქის ქრისტიანული სამყარო საბოლოოდ ჯერ არ დაღუპულა. მასში უდიდესი აღმავლობის ძალი კიდევ არის დაფარული, რომლის ხვედრი ფილადელფიის ეპოქას ერგო.³

   მეექვსე - ფილადელფიისა და მეშვიდე - ლაოდიკიის ეკლესიები, მღვდელმთავარ ამბერკის (ტაუშევი) და მღვდელმონაზონ სერაფიმეს (როუზი) აზრით, ქრისტეს ეკლესიის ბოლოსწინა და ბოლო პერიოდებს მოიაზრებენ. ფილადელფიის ეკლესია ჩვენი თანამედროვე ეპოქაა, როცა ეკლესიას ნამდვილად „მცირე აქვ ძალები". ლაოდიკიის ეკლესია უკანასკნელი, ყველაზე საშინელი ეპოქაა, რომლისთვისაც დამახასიათებელია გულგრილობა სარწმუნოების მიმართ და გარეგნული კეთილდღეობა.⁴

 

დეკ. კონსტანტინე ჯინჭარაძე 

Xareba.net - ის რედაქცია