ეკლესია-ვენახი (ნაწილი II)

 

   ამრიგად, როგორც ერთია და უცვლელი მართლმადიდებლობა მიუ-ხედავად დროის ცვალებადობისა და ისტორიული მოვლენებისა, ასევე ეკლესია - სხეული ქრისტესი ერთია, იგი ყოველთვის ერთი იყო და ერთიანად რჩება; ცვალებადობა მას არ შეუძლია. სნეულთა რაგინდ დიდი რაოდენობაც არ უნდა მიეახლოს და შეეხოს ამ სხეულს. ჭეშმარიტების მთლიანობა ყოველთვის არსებობდა და იარსებებს მასში. ასევეა მზეც, სულაც არ კარგავს თავის ძალასა და ცეცხლოვან ბრწყინვალებას იმის გამო, რომ მისი სხივები ხშირად ბნელ, პირქუშ და არაკეთილსახიერ ნივთებს ეცემა. ასევეა - ვაზიც, არ კარგავს თავის სილამაზეს და ნაყოფის სიტკბოს იმის გამო, რომ მისი ფესვები მიწაში ნაკელს ან სიმდაბლეს ეხება: იგი მხოლოდ მისი სხეულისთვის შესატყვის ნივთიერებებს ისრუტავს, უცხო კი მის მიღმა რჩება.

   ახლა ისმის კითხვა: ვინ შედის ეკლესიის სხეულში, ვისგან შედგება ეკლესია? ან უფრო კონკრეტულად: იმყოფება კი ესა თუ ის მო-ნათლული ქრისტეს სხეულში? მაგრამ ეს ხომ ქრისტეს გარდა არავისთვის არის ცნობილი. ჩვენ მხოლოდ იმის თქმა შეგვიძლია, რომ ვხედავთ რომ ის იმყოფება „ორგანიზაციაში", მაგრამ იმყოფება თუ არა იგი ქრისტეს სხეულში - არ ვიცით. საღმრთო ლიტურგიის დროს ჩვენ წმ. საიდუმლოების მრავალ მაზიარებელს ვხედავთ, მაგრამ რა შეგვიძლია ვთქვათ თითოეულ მათგანზე? ჩვენ დავინახეთ, რომ ის ადამიანი მივიდა ბარძიმთან, მაგრამ ეზიარა თუ არა ქრისტეს სისხლსა და ხორცს, არ ვიცით. თუ ადამიანი არ იყო ღირსი ზიარებისა, სულითა და გულით არ შეუერთდა უფალს იმ მომენტში, მაშინ იგი სიწმინდის უზიარებელი რჩება, ხოლო სიწმინდე მისი უწმინ-დურობის არათანაზიარია. ასეთმა ადამიანმა ამ სიწმინდესთან მიახლებით როდი შეიძინა სიწმინდე, არამედ ჭამა და სმა „დასა-სჯელად თავისა თვისისა", (როგორც ეს ნათქვამია ბასილი დიდის ზიარების წინა ლოცვაში); სიწმიდე მასში გადის, როგორც მზის სხივი ბნელ ადგილებში და არაა თანაზიარი მისი წყვდიადისა.

   ასე, რომ არც ერთ ჩვენგანს არ შეუძლია თქვას რომელიმე ადამიანზე - რომ ის ნამდვილად ცხონდება, თუგინდ ვხედავდეთ მას ტაძარში (თუ, რასაკვირველია, მასზე არ არის ღვთის აშკარა განცხადება, როგორც ამას ვხედავთ ზოგიერთ წმინდა მამასთან). ხშირ შემთ-ხვევაში ეს საიდუმლოა, პირადი საიდუმლოა ღმერთსა და ადამიანს შორის.

   სულის ცხონების საწინდარია არა გარეგნული არაბუნებრივი მოკრ-ძალება და ღმრთისმოსაობა, არამედ მადლი ღმრთისა სულით მოხვეჭილი და მიღებული რწმენითა და სარწმუნოების საქმეებით. იგი უკვე ამკვიდრებს მორწმუნეებში როგორც თავის ნაყოფს - (ზნეობას, ღვთისმოსაობას, სიწმინდეს - არაპირფერულს). ჩვენ არ შეგვიძლია მხოლოდ გარეგნული მოქმედებით დავდგინოთ - მოიხვეჭა კი ადამიანმა ეს მადლი და უკვე რამდენად ცხოვრობს იგი ქრისტეში, ქრისტე კი მასში, ანუ - რამდენად არის ეკლესიაში. ეკლესიის ხელმძღვანელს, რომელიც თავისი დაუცხრომელი ღვა-წლით იპყრობს ყურადღებას, შესაძლოა გამორჩეული ადგილიც უჭირავს ეკლესიაში - როგორც „ორგანიზაციაში", მაგრამ არის კი იგი ეკლესიაში, როგორც ორგანიზმში? - ეს კიდევ საკითხავია.

  უძლურ, ზოგჯერ დაცემულ, ცოდვის ჩამდენ, ქრისტეს მცნებების დროდადრო დამრღვევ ქრისტიანთა ხილვისას - არ უნდა გან-ვიკითხოთ ან ეკლესიისაგან განყენებულად არ უნდა მივიჩნიოთ ისინი. ქრისტეს ეკლესია არა ჯანმრთელთაგან, არამედ სხეულთაგან შედგება. როგორც ეფრემ ასური თავის „სინანულის" სიტყვაში ამბობს: „მთელი ეკლესია არის მონანულთა ეკლესია, როგორც ამას ბრძენთა ღრმა აზროვნება წვდება". (თხზულებანი. მ. 1995, ნაწილი 4, გვ. 42). გასაგებია, რომ წმიდა მამა იმას როდი გულისხმობს, რომ ეკლესიაში ყველა იღუპება და არავინ ცხონდება, არამედ იმას, რომ ქრისტიანები ყოველთვის თვალწინ ხედავენ თავიანთ ცოდვებს, თავიანთ გან-დგომას ღმრთისაგან, რომ ისინი არ ელიან ცხონებას თავიანთი ცრუ მართლობის გამო, არამედ, სწამთ, რომ ყოვლადმოწყალე ღმერთი მხოლოდ მონანიე ცოდვილებს შეიწყალებს.

   წმ. ეფრემიც იქვე ამბობს: „იქ (ქრისტეს) სამეფოში ავაზაკიცაა, რომე-ლმაც მიიტაცა სამოთხე. იქ მძვინვარე მგლებიც არიან, რომლებიც ქრისტეს სამწყსოში ცხვრის ფარად გადაიქცნენ, იქ მძვინვარე ფრი-ნველებიცაა, რომლებიც მტრედებად გადაიქცნენ, იქ სხვადასხვა ღვარძლია, რომელიც კეთილ თესლად გადაიქცა". შემდეგ იგი ქრისტეს მიმართავს: „ამ ქვეყნად შენი მოსვლის მთელი გზა მონანულთათვის მთელი გზა მონანულთათვის განვლე. მთელი შენი სწავლება, უფალო - უდიდესი იმედია ცოდვილთათვის... წარწ-ყმედილი ცხვრისთვის შენმა სიუხვემ მიგიზიდა შენ მკვდართა სამყოფელში და აღმოიყვანე იგი ადგილთაგან სიკუდილისათა" (გვ. 143).

   მაშ ასე: ჩვენ, რომელთაც „დვირე გვაქვს თვალში" რა შეგვიძლია ვი-ცოდეთ „წარწყმედილი ცხვრის" შესახებ, როგორ განვსაჯოთ იგი, შეგვიძლია კი დავინახოთ რა სასწაულებრივად აღმოყავს ქრისტეს ის ადგილისაგან სიკუდილისა?

  დედამიწაზე ჩვენი ცხოვრების აზრი შემდეგშია: ძალი ქრისტესი, ძალი მსხნელისა იზიდავს ქრისტეში მსოფლიოს „ნაწილაკებს" და „მოლეკულებს" იმისთვის, რათა უბოძოს მათ უზენაესი, უხრწნელი, ღმრთაებრივი ცხოვრება. მაგრამ ზოგიერთი „ნაწილაკი" სიყვარულით თანხმდება ამაზე და ინდივიდუალიზმზე უარის თქმით პიროვნება იხსნება ღმრთაებრივისათვის, სხვები ეწინააღმდეგებიან და არ სურთ თავის მესთან განშორება, ავიწროებენ, ზღუდავენ თავის პიროვნებას ხრწნადში და მარხავენ თავიანთ ტალანტს მტვერში. უხწრნელობის, ანუ მარადიული ნეტარების მოხვეჭისათვის ადამიანს ერთი გზა გააჩნია და სხვა გზა არ არსებობს: ის ქრისტეს სხეულის ნაწილი უნდა გახდეს. ვინც უარი განაცხადა ამაზე, ამით მან თავის თავზე მოიწია ღმრთისაგან, მის სიკეთეთაგან მარადიული განშორება, ე.ი. - მოიპოვა თავისა თვისისა სასჯელი: „და ესე არს სასჯელი, რამეთუ ნათელი მოვიდა სოფლად, და შეიყვარეს კაცთა ბნელი, ვიდრე ნათელი" (იოან. 3. 19). „რომელსა არა რწმენეს, აწვე დასჯილ არს" (იოან. 3. 18).

   თუ ჩვენ ვიზიარებთ ამ მოსაზრებას, მაშინ გასაგები ხდება საიდ-უმლოებებისა და სხვა დანარჩენი წეს-ჩვეულებების დანიშნულება ეკლესიის ცხოვრებაში. თავად ეს ღმრთაებრივი აქტი, უზენაეს ცხოვრებასთან თანაზიარება საიდუმლოდ იწოდება. იგი სრულდება მღვდლების მეშვეობით, მაგრამ თვით ქრისტეს მიერ: მღვდელი შესაძლოა არ იყოს თავისი მაღალი წოდებისა, მაგრამ რადგან იგი მხოლოდ ღმრთის მადლის მსახურია - ქრისტე მისი მეშვეობითაც ასრულებს ადამიანთა სულების თავის სხეულთან შეერთებას. ასეც შეგვიძლია ვთქვათ: ეკლესია, როგორც ცოცხალი ორგანიზმი, რო-მელიც თავისი სხეულის მშენებლობისთვის მასალას ამასოფლიდან იღებს, ვერ იარსებებს ხილული ორგანიზაციის გარეშე ამქვეყნად - მაგრამ ეს ერთი და იგივე არ გახლავთ. მაგალითად, ვაზშიც სიცოცხლეა, მაგრამ არც მასშია ყოველივე ცოცხალი. რაღაცამ შეიძლება მას ზრდაში შეუწყოს ხელი, მაგრამ თავად გახდეს უცხო მისი სიცოცხლე: ხშირად ფესვის რაღაც ნაწილი კვდება, ვენახზე გამხმარი და უსიცოცხლო ქერქი შრევდება, ვენახს უნაყოფო რტოები ეკვეთება. ეკლესიაშიც ბევრი, რაც იყო მისი თანაზიარი როგორც „ორგანიზაციისა", შეიძლება აღარ გახდეს ეკლესიის, როგორც ცოცხალი ორგანიზმის თანაზიარი, შესაძლოა გახმეს, მოკვდეს, მოიკვეთოს და რაოდენ ტრაგიკულია, რომ მრავალი ჩვენგანი, ეკლესიის საიდუმლოებათა გარეგნულად შემსრულებელნი, წმიდა საიდუმლოთა ბოძებული ძალისა და ცხოვრების მიღმა დავრჩებით!

   ზემოთ აღწერილი ეკლესიის ცნების განხილვისას კიდევ ერთი საკი-თხი ირკვევა: სწორედ იმის გამო, რომ ეკლესია - ცოცხალი და უმაღლესი არაამქვეყნიური, ზებუნებრივი წესის ორგანიზმია, ამიტომ მისი ცხოვრება ზებუნებრივი მოვლენების თანხლებით მიმდინა-რეობს. იმაზე მეტად აღმატებულით, რაც ბუნებრივია ამასოფ-ლისათვის, მაშასადამე, ეკლესიაში აღსრულებული სასწაულები არა რაღაც გარეგნული მოვლენებია მასთან მიმართებაში, არა ზებუ-ნებრივი ძალის მიერ მოწყობილი ეფექტური ხაფანგია ხალხის ეკლესიაში მოსაზიდად, არამედ - განცხადებაა, ზოგჯერ ამ ხილულ და ხორციელ საფარველში ეკლესიის მადლმოსილი, საიდუმლო და ნათლისმატარებელი ბუნების გამოვლენაა. ეს თითქოს ამომავალი მზის წითელი სხივების არეკვლაა მთების მაღალ მწვერვალებზე. ასევე აღუხილა მაცხოვარმა სულიერი თვალები თაბორის მთაზე მოცი-ქულებს და მათ იხილეს ის ნათელი, რომელიც მუდამ გარდამოდის ქრისტესაგან.

  მაგრამ ამ სასწაულებს, რომლებიც ეკლესიის ზებუნებრივ ბუნებას გვიჩვენებენ, შეუძლიათ მხოლოდ შეარყიონ მიწიერი მატერიალისტი, მცირედმორწმუნე ადამიანის შეხედულება, აიძულონ იგი კიდევ ერთხელ თავიდან გადახედოს თავის წარმოდგენებს ცხოვრებაზე, მაგრამ მათ არ ძალუძთ თვით ეკლესიურ ცხოვრებაში შეყვანა. იესუ ქრისტესადმი სიყვარულის გარეშე შეუძლებელია ეკლესიის სწავ-ლების მიღება. სახარებიდან ჩანს, რომ უფალი სწორედ მისდამი სიყვარულზე აფუძნებს თავის ეკლესიას: იგი ეკითხება პეტრე მოციქულს - „გიყვარ მეა?", სიყვარულის აღიარების შემდეგ ნებას რთავს დამწყსოს მისი სამწყსო (იოან. 21. 15. 17). და შეუძლებელია, რომ ამ სიყვარულის მქონე ადამიანმა, ადრე თუ გვიან არ მიიღოს ეკლესიური სწავლება და ეკლესიის შესახებ სწავლება. (გაგრძელება იქნება...)

  

 

 

არქიმანდრიტი ლაზარე (აბაშიძე)

Xareba.net - ის რედაქცია