ცრუმოძღვართა წინააღმდეგ - წმიდა თეოფანე დაყუდებული (ნაწილი VI)

 

   თითქმის არავინ დაობს იმაზე, რომ სული წმიდის მადლი, როგორც მაცხოვნებელი ძალა, აუცილებელია ჩვენთვის და მხოლოდ მას შეუძლია წარმართოს ჩვენი ცხონების საქმე. მაგრამ თუ როგორ ხდება ამ მადლის მიღება და დამკვიდრება, ამაზე კი ხშირად კამათობენ. განზრახ ვამახვილებ თქვენს ყურადღებას ამ საკითხზე, რადგან ვშიშობ, ვაითუ ეგ თქვენი  ახალი სჯულისმოძღვარიც ერთი იმათგანი იყოს, ვისაც არასწორად ესმის იგი. ხომ არსებობენ ისეთი „ბრძენებიც", რომლებიც ამტკიცებენ, რომ საკმარისია გწამდეს და სული წმიდა მყისვე მოგენიჭება და დაიმკვიდრებს შენში. მაშ, ამიერიდან იცოდე და კარგად დაიმახსოვრე, რომ სული წმიდის მადლი გვეძლევა და მიიღება მხოლოდ წმ. საიდუმლოთა მეშვეობით,  რომლებიც თვით უფალმა დააწესა ეკლესიაში წმ. მოციქულთა ხელით. ეს ყოველივე  შენთვის უფრო გასაგები რომ გახდეს, რამდენიმე მაგალითს მოვიყვან, თუ როგორ მიიღება სული წმიდის მადლი უფლის ბრძანებით.

   თვით უფალმა და მაცხოვარმა ნიკოდიმოსთან საუბარში თქვა: „ჯერ არს თქუენდა მეორედ შობა" (იოანე, 3,7). აქ იგი გულისხმობს ახალი ცხოვრებისათვის შობას. და რა საშუალებაზე მიგვითითა ღმერთმა საამისოდ? ნუთუ ის გვითხრა, ოღონდ და,  როგორც კი პირს დააღებთ, უმალვე სული წმიდა შემოვა შენში და განაახლებსო? არა, ასე არ უთქვამს. მაშ რაღა თქვა? „უკუეთუ ვინმე არა იშვეს წყლისაგან და სულისა, ვერ ხელ-ეწიფების შესვლად სასუფეველსა ღმრთისასა" (იქვე, 3,5). წყლისა და სულისაგან შობა არის ნათლისღება - პირველი ქრისტიანული საიდუმლო. მაგრამ ხელახლა შობა მხოლოდ სული წმიდის ნიჭის მიღების, დატევნისა და დამარხვის უნარს აძლევს ჩვენს ბუნებას, თვით მიცემა კი ამ ნიჭისა ხდებოდა სხვა საიდუმლოს - მოციქულთა ხელდასხმის მეშვეობით. ამას ცხაყოფს თუნდაც ერთი შემთხვევა: როდესაც პავლე მოციქული ეფესოში ჩავიდა, იქ მას თორმეტი მორწმუნე დახვდა, რომლებსაც ჰკითხა, მას შემდეგ, რაც იწამეთ, მიიღეთ თუ არა სული წმიდაო. აღმოჩნდა, რომ მათ არც კი სმენოდათ სული წმიდის არსებობის შესახებ. მაშინ როგორღა მოინათლეთო? ჰკითხა პავლემ. ეფესელებმა მიუგეს, იოანეს ნათლის-ღებითო. პავლემ აუხსნა მათ, რომ იოანეს ნათლისღება მხოლოდ მომზადება იყო უფალ იესო ქრისტეს რწმენისათვის, ამის შემდეგ უფრო სრულად  განუმარტა სახარებისეული სწავლება და ნათლ-სცა ქრისტიანული ნათლისღებით. ბოლოს პავლემ ხელი დაასხა ეფესე-ლებს და მათ სული წმიდა მიიღეს. ხომ ხედავ, ნათლისღება სხვაა და ხელდასხმა - სხვა, სული წმიდის მადლი კი მხოლოდ ხელდასხმის შემდეგ მიიღება?! მოგვიანებით მოციქულებმა ხელდასხმა მირონცხე-ბით შეცვალეს და იგი თავიანთ მემკვიდრეებს გადასცეს, როგორც ცალკე საიდუმლო, რომელიც მორწმუნეებს სული წმიდის ნიჭს გადასცემს. სწორედ ეს საიდუმლო მოქმედებს დღეს ეკლესიაში.

   ეს ორი მაგალითი კმარა იმის დასანახად, რომ სული წმიდის მადლი გვენიჭება არა გონების გზით - მხოლოდ რწმენის მეშვეობით, არამედ ხილულად, წმ. საიდუმლოთა მეშვეობით: ასე დააწესა თვით უფალმა. დანარჩენ საიდუმლოთა მარტო ჩამოთვლას დავჯერდები. ნათლისღე-ბის შემდეგ ჩადენილ ცოდვათ მიტევება ხდება არა მაშინ, როდესაც კაცი მხოლოდ გუნებაში ინანიებს, ღმრთის წინაშე აღიარებს თავის ცოდვებს, არამედ მაშინ, როდესაც შეინანებს, მტკიცედ გადაწყვეტს, რომ აღარ გაიმეოროს ცოდვა, აღსარებას ეტყვის თავის სულიერ მოძღვარს და მისგან შენდობას მიიღებს - ესაა აღსარების საიდუმლო. ღმერთთან ადამიანის ერთობა ხორციელდება იესო ქრისტეს ხორცსა და სისხლთან ზიარებით - ევქარისტიის საიდუმლოს გზით. სული წმიდის მადლი მოციქულთა საქმის გასაგრძელებლად ხელდასხმის საშუალებით გადაეცემათ ეპისკოპოსებსა და მღვდლებს. საცოლე და საქმრო ერთმანეთს ქორწინების საიდუმლოთი უკავშირდება. ზეთის-კურთხევის საიდუმლოთი ვღებულობთ სხვადასხვა სნეულების კურნებას.

   ეს შვიდი საიდუმლო არის წმ. მართლმადიდებელ ეკლესიაში მოქ-მედი საღმრთო მადლის შვიდი ნაკადი - სხვა გზა სული წმიდის მოპოვებისა არ არსებობს. ვინც შეეცადება რაღაც სხვა გზის ჩვენებას, ზურგი აქციე მას, როგორც შეცთომილს.

  სამ დასახელებულ პუნქტს - სარწმუნოებას, მცნებათა მიხედვით ცხოვრებას და საიდუმლოთა მეშვეობით მიღებულ სული წმიდის მადლს უნდა დაემატოს მეოთხე, ღმრთივდაწესებული მწყემსობა. უნდა გვწამდეს, მაგრამ როგორ უნდა ვიწამოთ, თუ არავინ გვიქადაგა? „ანუ ვითარმე ქადაგებდენ, არა თუ წარივლინენ" (რომ. 10,15)? სული წმიდის მადლი საიდუმლოთა მეშვეობით უნდა მივიღოთ, მაგრამ როგორ - განა ეს შესაძლებელია ქრისტეს მსახურთა და საღმრთო საიდუმლოთა მცველების გარეშე? აუცილებელია მცნებათა მიხედვით ცხოვრება, მაგრამ როგორ, თუკი არ გვეყოლება ხელმძღვანელი, რომელიც მიგვითითებს, გაგვაფრთხილებს, შეცდომების გამოსწორე-ბაში დაგვეხმარება, დაცემულებს აღადგენს და სწორი გზიდან განდრეკილებს კვლავ ჭეშმარიტებისკენ მოაქცევს? ამრიგად, ცხონების საქმის სწორად წარმართვისათვის აუცილებლად უნდა არსებობდნენ ღმერთის სახელით მოქმედი ადამიანები, რომლებიც შეგვასწავლიან სარწმუნოებას, საიდუმლოთა მეშვეობით სული წმიდის მადლს გადმოგვცემენ და გვიხელმძღვანელებენ ქრისტიანულ ცხოვრებაში, ანუ ღმრთივბოძებული და ღმრთივდადგინებული მწყემსები. ამიტომაც ინება უფალმა მათი მოვლინება, და ამას მოციქულიც გვიმოწმებს თავისი სიტყვით: „და მან (უფალმა) მოსცნა რომელნიმე მოციქულნი, რომელნიმე წინასწარმეტყველნი, რომელნიმე მახარე-ბელნი, რომელნიმე მწყემსნი და მოძღვარნი" (ეფეს. 4,11). და ეს საქმითაც გამოჩნდა. უფალმა მოავლინა მოციქულნი და უბრძანა მათ: „წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი და ნათელს-სცემდით მათ სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმიდისათა, და ასწავებდით მათ დამარხვად ყოველი, რაოდენი გამცენ თქუენ" (მათე, 27, 19-20). მოციქულები ასეც იქცეოდნენ, მაგრამ რაკიღა ისინი მოკვდავნი იყვნენ, მოციქულთა საქმე კი უკუნისამდე უნდა ცოც-ხლობდეს, ამიტომ მათ, ღმრთის განგებით, ყველგან დატოვეს მემკვიდრეები და მოწაფეები - მღვდლები და მოძღვრები, რათა მათ გაეგრძელებინათ მოციქულთა საქმე - მსახურება (საიდუმლოთა აღსრულება) და ქრისტეს სხეულის შექმნა. წაიკითხე „საქმე მოციქულთა". ასე გაანათლეს პავლემ და ბარნაბამ ლუსტრა, დერბია, იკონია, პისიდიის ანტიოქია. და როდესაც დადგა დრო მათი დაბრუნებისა უკან, სირიის ანტიოქიაში, რა ქნეს, განა დაივიწყეს გამოვლილი ქალაქების მკვიდრნი და მორწმუნენი მხოლოდ რწმენის ამარა დატოვეს? არა, მათ ხელახლა მოიარეს ეს ქალაქები და დაუდგინეს ეკლესიური ცხოვრების წესი, ხოლო დამკვირვებლებად და ყოველივეს სათანადოდ წარსამართად დაუყენეს მწყემსები: „აკურთხნეს მათ ეკლესიად-ეკლესიად ხუცესნი" (საქმე, 14,23). ასევე მოიქცა პავლე ეფესოში და ასიის სხვა ქალაქებში -  ყველგან დაადგინა მწყემსები და მასწავლებლები. მოგვიანებით, როდესაც ზღვით მოგზაურობისას ეფესოს ახლოს აღმოჩნდა, მაგრამ იქ ჩასვლის დრო კი არ ჰქონდა, პავლემ მილეტში იხმო ეკლესიის მწყემსები, დაემშვიდობა მათ და საბოლოო დარიგებაც მისცა მრევლის ცხონების საქმეში დასახმარებლად: „ეკრძალენით უკუე თავთა თქუენთა და ყოველსავე სამწყსოსა, რომელსა-ეგე თქუენ სულმან წმიდამან დაგადგინნა მოღუაწედ და მწყსად ეკლესიისა უფლისა ღმრთისასა, რომელი მოიგო სისხლითა თვისითა" (იქვე, 20,28).

   კიდევ აი, რა მოხდა: რომიდან დაბრუნებისას, პირველი პყრობი-ლებიდან გათავისუფლების შემდეგ, პავლე მოციქულმა კუნძულ კრეტაზე შეიარა და იქ ქრისტეს სარწმუნოება გაავრცელა. მაგრამ რაკიღა  მწყემსების დაყენების დრო არ ჰქონდა, ამ საქმისათვის იქ დატოვა წმ. ტიტე, „რათა... დაადგინნე ქალქად-ქალაქად ხუცესნი" (ტიტ. 1,5). ცხადია, წმ. პავლე სხვა ქალაქებშიც ასევე მოიქცეოდა; და როგორც ის იქცეოდა, ზუსტად ისევე მოიქცეოდნენ სხვა მოციქუ-ლებიც, რადგან ისინი საკუთარი შეხედულებების კი არა, ღმრთის მითითების მიხედვით მოქმედებდნენ. არც ერთი ქრისტიანული საზოგადოება არ დარჩენილა ხელდასხმული მწყემსების გარეშე. ასე გრძელდება წმ. ეკლესიაში დღესაც, და მორწმუნეთათვის ეს არის კანონი: „დაემორჩილენით წინამძღვართა თქუენთა და ერჩდით მათ, რამეთუ იგინი იღვიძებდენ სულთა თქუენთათვის" (ებრ. 13,17). და აის, რაც უფლმა უთხრა თავის მოციქულებს, მღვდლებსაც ეხებათ: „რომელმან თქუენი ისმინოს, ჩემი ისმინა; და რომელმან თქუენ შეურაცხ-გყვნეს, მე შეურაცხ-მყოფს; და რომელმან მე შეურაცს-მყოს, შეურაცხ-ჰყოფს მომავლინებელსა ჩემსა" (ლუკა, 10,16).

   ესაა ის ოთხი პუნქტი, რომელთა შესრულებაც აუცილებელია  და რომელთა მიხედვითაც უნდა წარვმართოთ ჩვენი ცხოვრების საქმე, თუ ნამდვილად გვწყურია ცხონება. მაგრამ არსებობს კიდევ ერთი პუნქტი, კერძოდ - მორწმუნეთა დასთან ცოცხალი ერთობა ეკლესიის წიაღში. უფალმა თავის ეკლესიას ვენახი უწოდა, სადაც თვითონ არის ვაზი, მორწმუნენი კი -  ვაზის რტოები. ამიტომ ეკლესია, ანუ მორწმუნეთა ერთობა, არის ერთი, განუყოფელი მთლიანობა, რომე-ლიც ღმერთთან ცოცხალ კავშირში იმყოფება, ასეთივე კავშირია ეკლესიის წევრებს შორის. როგორც ხმება და კვდება ხეს მოწყვეტილი ტოტი, ისევე კვდება სულიერად ყოველი, ვინც განეშორება ღმრთის ეკლესიას, ხოლო ეკლესიისგან განშორების შედეგად - უფალსაც (იოანე. 15). ეს აზრი კიდევ უფრო ნათლად გამოთქვა წმ. პავლემ, როდესაც ეკლესიას ქრისტეს სხეული უწოდა. ჩვენ ყველანი, მორწმუნენი, შევადგენთ ქრისტეს სხეულს, ქრისტე კი არის თავი ამ სხეულისა. სხეულის ყოველი ასო ხომ საკუთარი კი არა, მთელი სხეულისათვის საერთო ცხოვრებით ცხოვრობს, და თუკი სხეულს მოშორდა, კვდება და ლპება. ასევე თითოეული მორწმუნეც განცალკევებით კი არა, მორწმუნეთა მთელი დასის, ანუ ეკლესიის საერთო ცხოვრებით ცხოვრობს, და თუ მას გამოეყოფა, სულიერად ირინდება და კვდება (1კორ. 12; ეფეს. 4), ჭეშმარიტ მორწმუნეთა შორის ყოველთვის ასე იყო და დღესაც ასეა: ცხოვრების კანონად - იმ ცხოვრებისა, რომელსაც ადამიანი ცხონებისაკენ მიჰყავს - ეკლესიის წიაღში ყოფნა მიიჩნეოდა. ჩვენ ხმამაღლა ვაღიარებთ, რომ ეკლესია არის ჩვენი დედა. ისიც სამართლიანად ითქვა, რომ ვისთვისაც ეკლესია დედა არ არის, მისთვის არც ღმერთია მამა. ხოლო თუ ღმერთი არა, მაშ ვინღა? როდესაც უფალმა თავის მოციქულთა მეშვეობით წმ. ეკლესია დააფუძნა, ყოველივე, რაც ცხონებისთვის აუცილებელია, მასვე ჩააბარა დასაცავად და სოფლად გასავრცელებ-ლად, ეკლესია იმარხავს სარწმუნოებისა და ჭეშმარიტების სავსებას; მასში მყოფობს სული წმიდის მადლი და ყველა საეკლესიო საიდუმლოება, რომელთა საშუალებითაც ეს მადლი გვენიჭება; მასშია ჭეშმარიტი სამღვდელოება, რომელიც ჩვენი ცხონების საქმეს ხელმძღვანელობს; მასზეა ნება უფლისა, რომელიც იცავს მას და ისმენს მის ლოცვას; და სწორად აქ, ამ ეკლესიაში კაცნი და ანგელოზნი, ყოველნი გონიერნი არსნი, ერთობით ემსახურებიან სახიერ ღმერთს.

   ეს ამბავი - ეკლესიის წიაღში ყოფნა და საკუთარი ცხონების საქმის აქვე წარმართვა ყოველ მორწმუნეს რამდენიმე მოვალეობას აკისრებს: 1) სწამდეს ისე, როგორც სწამს ეკლესიას დასაბამიდან ვიდრე დღევანდელ დღემდე; ეკლესიის ხმას შეადაროს ყოველი  ახალი აზრი - თავისი თუ სხვისი, და ამის მიხედვით გადაწყვიტოს ყოველი საჭოჭმანო საკითხი; ამასთან, არავითარ შემთხვევაში არ მისცეს თავს რაიმე ისეთის უფლება, რაც თუნდაც სულ ოდნავ ეწინააღმდეგება ეკლესიის მოძღვრებას, რამეთუ ეკლესია „არს სუეტი და სიმტკიცე ჭშმარიტებისა" (1 ტიმ. 3,15). იცოდე, ვინც ამ წესს არ შეასრულებს, ის, თვით უფლის სიტყვით, არის „მეზვერე და წარმართი" (მათე, 18,17); 2) არაფრით გამოირჩეოდეს სხვებისგან ეკლესიურ ცხოვრებაში - მარხვა შეინახოს მაშინ, როდესაც ყველა ინახავს; ქრისტეს წმიდა საი-დუმლოებას ეზიაროს ისე, როგორც ეკლესიაშია დაწესებული; და საერთოდ, ყველა ეკლესიური წესი შეასრულოს თანახმად მოციქულის სიტყვისა, რომელიც გვიკრძალავს კრებულის მიტოვებას (ებრ. 10,25); 3) გვწამდეს, რომ ამა სოფლისა და ზეცის მკვიდრნი უწყვეტ, ცოცხალ და უშუალო კავშირში არიან ერთმანეთთან. ამიტომ ჩვენს ლოცვებს მათ მიმართ და მათთვის, ისევე როგორც მათ ლოცვებს ჩვენთვის, ღმერთი კიდევაც ისმენს და ძალაც აქვთ. ჩვენა ვართ თვისნი და ნათესავნი ანგელოზთა და ყოველთა, ვინც საუკუნითგან სათნო-ეყო ღმერთს, რამეთუ, მას შემდეგ, რაც ეკლესიის წევრები ვხდებით, მოსულნი ვართ „მთასა სიონსა და ქალაქსა ღმრთისა ცხოველისასა, იერუსალემსა ზეცისასა და ბევრეულსა ანგელოზთა კრებულსა" (ებრ. 12,22).

   ახლა თავი მოვუყაროთ ყველაფერს, რაც აქამდე ვთქვით ცხონების გზის შესახებ და გავიმეოროთ: გნებავს ცხონება? გწამდეს მთელი ღმრთივგამოცხადებული სწავლება, მიიღე სული წმიდის მადლი საღმთო საიდმულოთა მეშვეობით, ღმრთივდადგინებულ მოძღვართა ხელმძღვანელობით იცხოვრე და განუხრელად დაიცავი უფლის მცნებები - ოღონდ ყოველივე ეს ეკლესიის წიაღში უნდა ხდებოდეს, მისი სჯულისმდებლობით, მასთან ცოცხალ კავშირში ყოფნით - მაშინ კი მოგანიჭებს ღმერთი ცხონებას.

   ცხონების გზის სრულყოფილი აღწერისთვის იოანე ღმრთისმეტყვე-ლის ეს დარიგებაც უნდა დავუმატოთ: „ყოველივე, რომელი გარ-დაჰხდებოდის და არა ეგოს მოძღურებასა ზედა ქრისტესსა, მის თანა ღმერთი არა არს; ხოლო რომელი ეგოს მოძღურებასა ზედა ქრისტესსა, მის თანა ძეცა და მამაცა არს. რომელი მოვიდეს თქუენდა და ესე მოძღურება არა მოაქუნდეს, ნუ შეიწყნარებთ მას სახლთა თქუენთა და „გიხაროდენ" ნუ ეტყვით მას. რამეთუ რომელმან ჰრქუას მას „გიხაროდენ", ეზიარების საქმეთა მისთა ბოროტთა"(გაგრძელება იქნება...)

  

 

წიგნიდან „ცრუმოძღვართა წინააღმდეგ"